Krzyż i Medal Niepodległości zostały ustanowione rozporządzeniem Prezydenta RP z dnia 29 października 1930 r. o Krzyżu i Medalu Niepodległości jego celem było odznaczenia osób, które zasłużyły się czynnie dla niepodległości Ojczyzny w okresie przed wojną światową lub podczas jej trwania, oraz w okresie walk orężnych polskich w latach 1918 – 1921, z wyjątkiem wojny polsko-rosyjskiej na obszarze Polski. (art.1). Krzyż i Medal Niepodległości miał charakter odznaczenia wojskowego.
Inicjatywę utworzenia odznaczenia zgłosiła w 1928 roku Aleksandra Piłsudska, żona Józefa Piłsudskiego. Chciała umożliwić uhonorowanie osób - zasłużonych dla odzyskania niepodległości przez Polskę - które nie służyły w wojsku i nie mogły uzyskać odznaczeń, takich jak Krzyż Virtuti Militari czy Krzyż Walecznych.
Legitymacja przyznanego Aleksandrze Piłsudskiej odznaczenia, z numerem 2, znajduje się w Muzeum Józefa Piłsudskiego w Sulejówku. Legitymacja z numerem 1 należała do Marszałka Józefa Piłsudskiego , który był przewodniczącym Komitetu Krzyża i Medalu Niepodległości.